domniemanie istnienia wady
Przepisy biorą w ochronę konsumentów, którzy zawierając umowę z profesjonalnym przedsiębiorcą (np. deweloperem, firmą budowlaną lub wykończeniową) mają pewnego rodzaju ułatwienia w dochodzeniu swoich praw. Jednym z ważnych przepisów tego rodzaju jest art. 5562 KC. Zawiera on domniemanie prawne tego, że jeśli w rzeczy sprzedanej (np. lokalu mieszkalnym lub domu jednorodzinnym, ale także meblach czy oddanym dziele (np. zamontowanych drzwiach, oknach)) w terminie roku od jej oddania ujawni się jakaś wada, to przyjąć należy że istniała ona od początku, gdy została ona wydana kupującemu. Co to jednak oznacza w praktyce?
domniemanie istnienia wady
Czym jest domniemanie i jakie ma skutki?
Domniemanie to instytucja prawa, która ma ułatwić funkcjonowanie w świecie, gdzie nie wszystko można w łatwy sposób udowodnić. Polega ono w praktyce na tym, że jeśli zajdą określone domniemaniem okoliczności faktyczne lub prawne, przepis nakazuje przyjąć istnienie także innych okoliczności.
Dobry przykładem domniemania jest wskazany już art. 5562 KC. Stanowi on, że jeżeli kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego. Jeśli zatem mamy konsumenta oraz wadę fizyczną rzeczy sprzedanej stwierdzonej w terminie roku od dnia wydania rzeczy konsumentowi przepis ten nakazuje przyjąć że konsument otrzymał tę rzecz wadliwą od samego początku.
domniemanie istnienia wady
Domniemanie istnienia wady rzeczy sprzedanej ma charakter wzruszalny.
Domniemanie to ma charakter wzruszalny. Oznacza to, że druga strona może starać się podważyć to domniemanie. Skutecznie może to zrobić wtedy jeśli przedstawi dowody na to, że było inaczej. To na sprzedawcy będzie więc w tej sytuacji spoczywać – w celu uchronienia się od odpowiedzialności – obowiązek przeprowadzenia dowodu uchylającego domniemanie przez wykazanie, że stwierdzona przez kupującego w okresie roku od dnia wydania wada lub przyczyna wady nie istniała w chwili wydania, czyli np. że powstała w wyniku nieprawidłowego użytkowania rzeczy lub została wyrządzona przez inne osoby. Słowem – sprzedawca musi udowodnić, że dostarczył on rzecz wolna od wad lub przyczyna ich wystąpienia nie istniała jeszcze w chwili wydania. Kupującemu-konsumentowi pozostaje wyłącznie udowodnienie istnienie wady oraz, że została ona stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej. Pozostałą gimnastykę dowodową musi wykonać sprzedawca-przedsiębiorca.
Gdy ten przepis nie może znaleźć zastosowania kupujący-konsument ma więcej obowiązków. Musi on wówczas wykazać istnienia wady lub jej przyczyny w momencie odebrania towaru. Możne to oczywiście zrobić, jednak często bardzo komplikuje to możliwość dochodzenia praw z rękojmi. Dowodzenie tego jest bowiem dość problematyczne, szczególnie jeśli rzecz nosi ślady użytkowania. Wymaga to często albo specjalistycznej wiedzy albo też silnych dowodów.
domniemanie istnienia wady
Roczny termin od wydania powinien być zatem dość ważną datą w kalendarzu wszystkich nabywców mieszkań i domów od dewelopera.
Stwierdzenie wady w tym terminie powoduje, że dużo łatwiej jest dochodzić praw z rękojmi za wady fizyczne, jeśli zostały one stwierdzone w okresie roku od wydania rzeczy. Istnieją jednak wady, które niezależnie od daty stwierdzenia ich występowania są oczywiste i w takiej sytuacji nie ma co się obawiać. Przykładem może być sytuacja gdy deweloper zamontował drzwi o nieodpowiednim standardzie bezpieczeństwa, niezgodnym z umową i standardem wykończenia. W tej sytuacji stosunkowo łatwo wykazać, że wada ta istniała już od samego początku, a deweloper przez pięć lat jest z tego tytułu odpowiedzialny względem nabywcy mieszkania.
