Notariusz jest osobą zaufania publicznego, któremu w zakresie powierzonych normatywnie uprawnień przysługuje status funkcjonariusza publicznego. Przy zawieraniu umowy zakupu nieruchomości jego asysta jest obowiązkowa, bo umowę taką zgodnie z prawem można zawrzeć w sposób ważny wyłącznie w formie aktu notarialnego. Jaka jest rola notariusza przy zawieraniu umowy zakupu nieruchomości
Obowiązki notariusza – dbanie o interesy stron umowy
Podstawowym obowiązkiem notariusza jest nadanie umowie odpowiedniej formy. Akt notarialny autorstwa notariusza powinien być
Na tym jego rola się jednak nie kończy. Zgodnie z art. 80 prawa o notariacie, notariusz jest obowiązany przy dokonywaniu czynności notarialnych czuwać nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron. Wszystkich stron, ale także innych osób, dla których czynność notarialna może powodować skutki prawne!
W związku z tym obowiązkiem, w przypadku gdy dokonywana czynność naruszałaby wartości i reguły chronione w sposób powszechny (w ramach przepisów ustaw i zasad współżycia społecznego), notariusz powinien zaingerować w treść umowy. Nie jest jednak rolą notariusza dbanie o interesy indywidualne. Jeśli zatem strony umowy kształtują swoje prawa i obowiązki jednostronnie, jednak w sposób zgodny z prawem – notariusz nie powinien w tym zakresie ingerować.
Obowiązki notariusza – udzielanie wyjaśnień
Notariusz ma także obowiązek udzielania stronom niezbędnych wyjaśnień dotyczących dokonywanej czynności notarialnej. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do treści umowy można zatem zapytać notariusza, którego obowiązkiem jest wyjaśnić ich sens oraz skutki. Wyjaśnienia takie zależnie od okoliczności mogą mieć postać wyjaśnień, ostrzeżenia lub rady w zakresie prawnych aspektów czynności, jej uwarunkowań i skutków.
Ponadto notariusz ma obowiązek przy jego sporządzaniu aktu notarialnego odczytania tego dokumentu. Często bywa to długie i nużące, jednak jest to ważny moment, podczas którego strony umowy mają zweryfikować treść aktu notarialnego i właśnie zgłaszać ewentualne uwagi.
rola notariusza
Wpływ notariusza na treść umowy w formie aktu notarialnego
Notariusz nie ustala jednak treści dokumentu. To należy do stron umowy. Notariusz nie jest też mediatorem, który ma pogodzić strony niezgadzające się co do konkretnych zapisów. Może on oczywiście podpowiedzieć rozwiązanie „użyczając” swojego autorytetu, jednak nie powinien on w żadnym stopniu np. naciskać którejkolwiek ze stron do zawarcia umowy w formie aktu notarialnego
rola notariusza
Sprostowanie oczywistych błędów w akcie notarialnym
Notariusz może się pomylić w akcie notarialnym. Na taki wypadek notariusz może sprostować protokołem niedokładności, błędy pisarskie, rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. Notariusz nie może jednak w tym trybie zmienić treści umowy tym trybie. Nie mogą podlegać zatem sprostowaniu protokołem notarialnym: oświadczenia stron zawarte w dokumencie notarialnym, np. oznaczenie ceny sprzedaży, opis stanu faktycznego lub prawnego odnoszącego się do czynności objętej aktem notarialnym, np. sprzedaż użytkowania wieczystego zamiast własności nieruchomości, a wreszcie zmiana treści kluczowych postanowień regulujących dany stosunek prawny.
Notariuszowi nie przysługuje wynagrodzenie za sporządzenie protokołu prostującego,
rola notariusza
Co zrobić gdy notariusz nie wypełnia swoich obowiązków?
Jeśli notariusz nie sprostał swoim obowiązkom może z tego tytułu podlegać różnym konsekwencjom. Pierwszą z nich jest odpowiedzialność odszkodowawcza – zatem odpowiedzialność za szkody spowodowane swoim nieprawidłowym wykonywaniem obowiązków. Po drugie notariusz może podlegać odpowiedzialności dyscyplinarnej. Notariusz podlega bowiem pod pion dyscyplinarny w ramach izby notarialnej, do której przynależy. W końcu po trzecie, w skrajnym wypadku notariusz może ponieść także odpowiedzialność karną za niedopełnianie obowiązków jako funkcjonariusz publiczny. Zgodne z art. 231 kodeksu karnego funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
